به نقل از «ایران آنلاین»

زبان ادبیات اثرگذارتر از سیاست است

تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۳۵۲۵۹

روزنامه ایران: در گزارش و یادداشت پیش‌ رو درباره اهمیت افزایش همکاری‌ها میان فعالان ادبی در کشورهایی همچون ایران و افغانستان که زبان فارسی در آنها رایج است می‌خوانید.

راهی برای تحقق دیپلماسی فرهنگی
در گزارش امروز قرار نیست نکاتی در معرفی زنده‌یاد اسدالله حبیب یا دیگر اساتید فعال در زمینه زبان و ادبیات فارسی بخوانید، بلکه قصدمان بررسی مختصری درباره چرایی ضرورتی است که کارشناسان ادبی در برقراری تعامل و همکاری‌های مشترک میان نویسندگان، شاعران و ادبیات استادان دانشگاهی فعال در کشورهایی که در آنها به فارسی صحبت می‌شود بر آن تأکید دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

محمدکاظم کاظمی، نویسنده و شاعر افغانستانی که سال‌هاست به ایران مهاجرت کرده و به عنوان عضو گروه علمی برون‌مرزی فرهنگستان زبان و ادب فارسی کشورمان هم مشغول فعالیت است درباره اهمیت وجود تعامل‌های میان فارسی‌زبانان به «ایران» می‌گوید: «بگذارید به نقل‌قولی از زنده‌یاد حسن انوشه که سرپرستی گروه نویسندگان دانشنامه ادب فارسی را بر عهده داشت اشاره کنم؛ دکتر انوشه در مصاحبه‌ای گفته بود که اگر مناسبات سیاسی میان کشورهایی که جغرافیای زبان و ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهند به شکل مطلوبی باشد چرا افرادی نظیر استاد «خلیل‌الله خلیلی» که از جمله چهره‌های ادبی شناخته شده میان ایرانیان است به جای مهاجرت به ایران، به اروپا و امریکا رفت و در نهایت هم ساکن پاکستان شد و آنجا درگذشت؟! زنده‌یاد انوشه درست گفته، استاد خلیلی ناچار به مهاجرت شد اما چرا شرایطی فراهم نشد که ساکن اینجا شود؟ حداقل در ایران بنا به اشتراکات فرهنگی و زبانی بسیار، غریبی کمتری می‌کرد و می‌توانست در سرزمینی هم‌زبان با خودش زندگی کرده و اثرگذاری بیشتری هم داشته باشد.»
این نویسنده و پژوهشگر افغانستانی که برای دوره‌ای دبیری علمی جشنواره شعر فجر را برعهده داشته معتقد است مسئولان چند کشور که ازجمله ایران و افغانستان، جغرافیای زبان و ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهند باید شرایطی را فراهم کنند که امکان تعامل بیشتری میان جامعه ادبی‌شان وجود داشته باشد. کاظمی در پاسخ به اینکه کمک مسئولان کشورهای یاد شده به تسهیل در برقراری تعامل میان فعالان زبان و ادبیات فارسی چه ثمراتی را به دنبال دارد، ادامه می‌دهد: «فایده تقویت روابط ادبی میان ایران، افغانستان و تاجیکستان و البته بخش‌هایی از کشور هند که در آن فارسی صحبت می‌کنند تنها متوجه زبان و ادبیات نمی‌شود، نتایج مثبت آن حتی به سیاست هم می‌رسد. باز شدن فضا برای روابط فرهنگی در نهایت به تحقق دیپلماسی فرهنگی هم می‌انجامد. هرچند که هنوز مسئولان کشورهای یاد شده ادبیات را جدی نمی‌گیرند.»

 ادبیات حلقه وصلی برای پیوند ملت‌ها
مصادیق این گفته کاظمی تنها به جغرافیای زبان و ادبیات فارسی محدود نمی‌شود، چراکه ادبیات، حتی فارغ از اینکه بحث تشابه زبانی درمیان باشد یا نه قادر است به عاملی برای پیوند ملت‌ها تبدیل شود؛ راهکاری که در نهایت میان‌بری برای دستیابی سهل‌تر به دیپلماسی فرهنگی و در مراحل بعدی حتی دیپلماسی عمومی و سیاسی هم خواهد بود.این شاعر با تأکید بر اینکه ادبیات قادر است به حلقه وصلی میان ملت‌ها تبدیل شود، می‌گوید: «بازگردیم به اتفاقی که بهانه این گفت‌وگو شده، اسدالله حبیب که در آلمان درگذشت. اگر حداقل در سال‌هایی که زنده‌یاد حبیب ناچار به مهاجرت از افغانستان شد اوضاع و احوال ایران به عنوان نزدیک‌ترین  کشور به سرزمین خودش به گونه‌ای بود که می‌توانست اینجا زندگی کند و دست به فعالیت‌های ادبی و دانشگاهی بزند،بسیار با اهمیت بود. تلاش برای حل مشکلات اقامتی و معیشتی می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
وی با اشاره به اینکه فضای دانشگاهی در کشورهای مورد بحث، تا چه اندازه به دنبال فراهم کردن شرایطی برای تقویت روابط میان فعالان ادبی بوده ادامه می‌دهد: «اقداماتی در این زمینه انجام شده، اما مسأله این است که به همراهی‌هایی فراتر از نظام دانشگاهی نیاز است. اگر مسئولان حداقل برخی موانع‌ را برندارند به آن مطلوبی که باید، دست پیدا نمی‌کنیم. در این بین رایزنی‌های فرهنگی ایران در سایر کشورها، بویژه در افغانستان و تاجیکستان قدرت اثرگذاری زیادی در این زمینه دارند. اینها می‌توانند به بهترین رابط‌ها و حتی مروج‌های زبان و ادبیات فارسی در سایر نقاط جهان تبدیل شوند.»

ضرورت صرف دقت‌نظر بیشتر در انتخاب‌ رایزن‌های فرهنگی
کاظمی ضمن تأکید بر اینکه در انتخاب رایزن‌های فرهنگی کمتر به ضرورت‌های اینچنینی توجه می‌شود، ادامه می‌دهد: «فعالیت رایزن‌های فرهنگی طی سال‌های گذشته اغلب از میان خانواده ادبیات و حتی فرهنگ نبوده است. این مسأله فقط ایران را شامل نمی‌شود و در این چند کشوری که جغرافیای زبان و ادبیات فارسی را تشکیل می‌دهد نیز شرایط به همین نحو است. شما اگر به چند استثنایی که رایزن‌های فرهنگی ایران از بین چهره‌های ادبی انتخاب شده‌اند نگاه کنید با رهاوردهای خوبی روبه‌رو خواهید شد؛ همچون وقتی که محمدحسین جعفریان رایزن فرهنگی ایران در افغانستان و علی موسوی گرمارودی هم رایزن فرهنگی در تاجیکستان شد و همچنین موقعی که علیرضا قزوه به عنوان رایزن فرهنگی در هندوستان فعالیت داشت شاهد شکل‌گیری و انجام اقدامات خوبی در راستای تقویت این روابط میان اهالی ادبیات کشورها بودیم.»
 او ادامه می‌دهد: «اما از طرف افغانستان خیلی به ندرت شاهد انتخاب یک فرد فرهنگی برای رایزنی در ایران یا دیگر کشورهای مورد بحث بوده‌ایم. گذشته از قدرت اثرگذاری رایزن‌های فرهنگی، جامعه دانشگاهی هم قادر است به تسهیل در شکل‌گیری و حتی تداوم این روابط کمک کند. در این رابطه هم برخی دشواری‌ها و تنگناها سبب کند شدن روابط از دریچه دانشگاهی شده است. هر چند نظام دانشگاهی افغانستان در این سال‌ها آسیب زیادی دیده است. جوانان افغانستانی علاقه‌مند تحصیل در دانشگاه‌های ایران و در رشته‌های مرتبط با زبان و ادبیات فارسی هستند.»این شاعر و پژوهشگر افغانستانی ادامه می‌دهد: «طی سال‌های اخیر و در مقایسه با دوران جوانی خودم، شرایط تحصیل برای اتباع افغانستانی در دانشگاه‌های ایران خیلی بهتر شده است. این اتفاق ثمرات خوبی هم داشته، از جمله اینکه بسیاری از تحصیلکرده‌های افغانستانی که از کشورهای مختلف به وطن خود بازگشته‌اند اعتراف کرده‌اند آنهایی که در ایران درس خوانده‌اند از قابلیت بهتری برای مفید واقع شدن در زادگاه‌شان بهره‌مند شده‌اند. نکته دیگری که می‌توان به عنوان راهکاری اثرگذار از آن بهره جست، برگزاری فرصت‌‌های پژوهشی در این چند کشور است که برای فعالان ادبی آنها را یکی از راهکارهای گسترش روابط فرهنگی می‌داند.»  گفته پایانی کاظمی مبنی بر این است که به نظر می‌رسد کشورهایی که در دایره جغرافیای زبان و ادبیات فارسی قرار دارند، از جمله ایران و افغانستان، هنوز آنچنان که باید و شاید به ظرفیت‌هایی که در این رابطه وجود دارد توجهی ندارند. هرچند همان‌طور که خواندید او تأکید دارد که در رابطه با اقداماتی نظیر پذیرش دانشجویان افغانستانی و کشورهای همسایه در ایران اتفاقات خوبی رخ داده است.

تعامل میان اهالی ادبیات را به دیده تردید نبینید
 اسماعیل امینی
شاعر و استاد دانشگاه

​​​​​​​با وجود همه کاستی‌هایی که در جغرافیای زبان و ادبیات فارسی، در خصوص تعامل میان اهالی ادبیات وجود دارد شاهد تعاملاتی میان جامعه دانشگاهی هستیم. استادان زبان و ادبیات فارسی در کشورهایی از جمله ایران و افغانستان که بخش مهمی از این جغرافیا محسوب می‌شوند در همکاری با همتایان خارجی خود هستند. البته این اتفاق هم امری ناگزیر است، بویژه در حیطه‌های پژوهشی. شاهد تبادلات علمی و ادبی بسیاری هستیم، اتفاقی که طی یک دهه اخیر به لطف امکانات دنیای تکنولوژی سر و شکل جدی و پررنگ‌تری هم پیدا کرده است. با این حال هنوز با شکل‌گیری حدمطلوب این تعاملات با کاستی‌ها و مشکلاتی روبه‌رو هستیم. از جمله اینکه مسئولیت‌های مرتبط با فعالیت‌های ادبی در اغلب مواقع با افرادی است که بیشتر بینش و نگاه سیاسی دارند و به همین دلیل ادبیات برای آنان در اولویت نیست. به واسطه همین مسأله نیز ضرورت توجه به فعالیت‌های ترویجی و کمک به افرادی که در این زمینه تلاش می‌کنند را آن طور که باید و شاید نمی‌دانند. این در حالی است که ما با سازمان‌ها و ارگان‌های مختلفی در زمینه فعالیت‌های مرتبط با این بخش فرهنگ‌مان روبه‌رو هستیم؛ بنیاد سعدی، مرکز گسترش زبان و ادبیات فارسی و حتی در این زمینه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم مشغول فعالیت است که مسئولیت اعزام رایزن‌های فرهنگی به کشورهای مختلف را بر عهده دارد. این در شرایطی است که اگر رایزن‌های فرهنگی از بین اهالی فرهنگ و ادب انتخاب بشوند آن وقت است که شاهد کسب موفقیت‌های بی‌شماری در زمینه‌های یاد شده خواهیم بود، با این حال خیلی به ندرت شاهد انتخاب رایزن‌های فرهنگی از بین اهالی ادبیات و هنر بوده‌ایم. این مسأله‌ای است که در حوزه آموزش داخلی زبان و ادبیات فارسی هم حس می‌شود و آن حساسیتی که باید وجود ندارد. ای کاش متولیان بدانند که توجه به ادبیات و کمک به تقویت و حتی ترویج آن در فراسوی مرزهای کشورمان قادر است به آنان در راستای دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی و حتی سیاسی‌‌شان در عرصه بین‌الملل هم کمک کند؛ آن هم در شرایطی که بی‌هیچ اغراقی می‌توان گفت که زبان فرهنگ بسیار مؤثر‌تر از زبان سیاست است، چراکه زبان فرهنگ مرز ندارد. این کاری است که بیش از همه مجامع دانشگاهی و تشکل‌های ادبی قادرند به آن جامه عمل بپوشانند، در این بین دولت‌ها و حکومت‌ها هم باید شرایط را تسهیل کرده و از همه مهم‌تر اینکه مانع‌تراشی نکنند. اگر قرار است رفت‌وآمد و تعاملی میان شخصیت‌های فرهنگی کشورها شکل بگیرد به آن با دیده شک و بدبینی نگاه نکنند و بدانند که تنها دغدغه اهالی ادبیات کمک به بهتر ساختن جهان است.

انتهای پیام/

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: ایران و افغانستان رایزن های فرهنگی اهالی ادبیات ادامه می دهد زنده یاد سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۳۵۲۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یک درگذشت، خبرهایی از حج و پخش ۳ سریال جدید از تلویزیون

یک درگذشت، کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران، گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون، جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی، مشخص شدن سهمیه ارز مسافران حج، معرفی داوران جشنواره کن و... از جمله اخبار امروز فرهنگی هنری ایسنا بودند.

به گزارش ایسنا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه با هیچ‌کس درباره خلیج فارس اختلاف نظر نداریم، گفت: خلیج فارس تا ابد خلیج فارس است و ان‌شاءالله به عنوان یک بخش جداناپذیر از تاریخ کشور ما خواهد درخشید.

کشف معماری ۴۵۰۰ ساله در شرق ایران

باستان‌شناسان به همراه دانشجویان دانشگاه زابل در کاوش آموزشی تپه «پیرزال سیستان»، علاوه بر اشیاء ۴۳۰۰ ساله، بقایای معماری به قدمت حدودی ۴۵۰۰ سال را کشف کردند.

سهمیه ارز مسافران حج مشخص شد

شورای برنامه‌ریزی بعثه و سازمان حج و زیارت، سهمیه ارز سفر حج ۱۴۰۳ را برای هر زائر ۵۰۰ یورو اعلام کرد.

برخی برای حج ۳۰ سال در نوبت خواهند ماند!

گزارشی از ۳ سریال جدید تلویزیون + زمان پخش

سه سریال «رخنه»، «آقای قاضی؛ شعبه ۱۲۱» و «بدل» در ژانرهای امنیتی، اجتماعی و کمدی از شبکه‌های یک، دو و سه سیما روی آنتن می‌روند.

کسانی که می‌خواهند دعاهایشان زود مستجاب شود بخوانند

یک استاد حوزه علمیه درباره دعا و مستجاب شدنش تاکید کرد که پدر و مادر رکن مهمی در استجابت دعا هستند. حتی برای کسانی که پدر و مادر خود را از دست دادند نگران نباشند و به قبور آنها سر زده و از آنها بخواند برایشان دعا کنند.

درگذشت یک موسیقیدان قدیمی

نصرالله شیرین‌آبادی نوارنده پیشکسوت ویلن در ۸۰ سالگی درگذشت.

تازه‌ترین آلبوم‌های موسیقی بازار کدام‌اند؟

در چند ماه اخیر، آلبوم‌های موسیقی متعددی از جمله آلبوم موسیقی «قاوال مکتبی»، آلبوم موسیقی «دنیای من»، آلبوم موسیقی «نئوتنالیتی» و ... در ژانرهای پاپ، نواحی، ایرانی و ... منتشر شده‌اند.

«شد خزان گلشن آشنایی» یادگار کیست؟

«رهی» نامی است که امیری فیروزکوهی بر دیگر تخلص‌های معیری ترجیج داده و معیری هم از ۱۳۱۳ «رهی» را برای تخلصش شعری‌اش انتخاب کرده است.

جایگاه زبان فارسی در تاریخ عثمانی

یک متخصص تاریخ عثمانی با بیان اینکه زبان فارسی در پی‌ریزی و سیر تاریخی دولت عثمانی نیز زبانی مهم به شمار می‌رفته است از علاقه پادشاهان عثمانی به زبان فارسی می‌گوید.

داوران جشنواره کن معرفی شدند

فهرست داوران بخش مسابقه اصلی هفتاد و هفتمین جشنواره فیلم کن اعلام شد.

ساخت فیلم «عشق‌آباد» با محوریت امام رضا(ع) و فرهنگ رضوی

دبیر بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی امام رضا(ع) از آغاز فعالیت نخستین جشنواره فیلم دینی رضوان خبر داد و گفت: در این جشنواره سعی شده با هدف استفاده از ابزار مؤثر فیلم در راستای توسعه معارف دینی، اخلاقی و انسانی به شناسایی و فعال‌سازی استعدادهای جوان نیز در استان‌های مختلف بپردازیم.

ناصر ممدوح در شب «جادوی شهرزاد» چه گفت؟

با حضور ناصر ممدوح دوبلور، مدیر دوبلاژ و بازیگر سینما و تلویزیون، آیین شب چراغ نمایش «جادوی شهرزاد» برگزار شد.

پیشنهادهایی برای خواندن:

امروز چهلم بهار است؛ جشنی که از یاد رفته!

روایت خلیج فارس از ایرانیان

پای «ایران» همیشه در میان است!

ظهور و سقوط شهر باستانی هرم‌ها

انتهای پیام